Filozofia i coaching. Co mają wspólnego? Jak się okazuje dość dużo. Ogólnie ujmując, filozofię można uprawiać na dwa sposoby, teoretyczny i praktyczny. W pierwszym podejściu naukowo-teoretycznym zajmujemy się filozofią po to, żeby wiedzieć. W drugim nurcie dążymy do poznania po to, żeby skutecznie działać. W okresie hellenistycznym filozofii greckiej około III w. przed Ch. do II w. po Chr. w centrum praktycznego zainteresowania filozofów stał się człowiek i jego problemy. Podstawowymi pytaniami jakie sobie stawiano były: jak osiągnąć szczęście, jak być wolnym, a także jak przybliżyć się do Boga i zostać zbawionym. Ten sposób filozofowania, popularny w starożytności, zaniknął na długie wieki. Obecnie odradza się pod postacią coachingu filozoficznego.
Filozofia jako źródło metody
Warto wspomnieć, że twórcą “coachingowego” sposobu filozofowania był Sokrates, obecnie uważany za ojca coachingu. Teoretycy coachingu powołują się na metodę majeutyczną Sokratesa jako wzór i historyczne korzenie sposobu pracy w coachingu. Majeutyka jest rodzajem prowadzenia rozmowy, w której jedna osoba stawia drugiej serię pytań mających na celu “urodzenie” przez osobę pytaną odpowiedzi na nurtujące ją kwestie.
Osoba pytająca nie uczy niczego osoby pytanej, ale pomaga znaleźć jej samej rozwiązanie problemów osobistych i zawodowych. W dialogach Platona znajdziemy wiele przykładów wdobywania wiedzy przez Sokratesa z osoby nie posiadającej znajomości w danej dziedzinie. Jedną z takich osób był niewolnik, który dzięki pytaniom Sokratesa rozwiązał zadanie geometyrczne. Scena ta opisana jest w dialogu Platona pt. Menon.
Oprócz narzędzi filozofia dostarcza coachingowi równiej tematów do pracy nad dążeniem do polepszenia naszego życia. Filozofami, którzy szukali rowiązań jak osiąnąć szczęście i żyć w zgodzie ze swą naturą byli między innymi: Marek Aureliusz, Zenon, Epikur, Epiktet, ale także Klemens Aleksandryjski czy Augustyn.
Coaching filozoficzny czyli co?
Z czym przychodzimy do coacha filozoficznego? Arystoteles w Zachęcie do filozofii pisał, że naturą człowieka jest myśleć, pytać i szukać, a zatem filozofować. Coach filozoficzny zajmuje się przede wszystkim myśleniem. Porządkuje nasz sposób myślenia, rozumowania i pojmowania. W coachingu filozoficznym pojmujemy filozofię jako autorefeksję. Do coacha filozoficznego może zgłosić się ten, kto chce przemyśleć życiowe kwestie takie jak: problem wolności, istnienia Boga, prawdy, dobra, sprawiedliwości, nieśmiertelności duszy, roli przeznaczenia, systemu wartości, tożsamości osobowej, tego co możemy wiedzieć o sobie i o świecie.
Dzięki coachingowi filozoficznemu człowiek może odpowiedzieć sobie na pytania, których sam nigdy by sobie nie zadał. Filozof ma te cechę, że ujmuje człowieka całościowo, pyta o jego pochodzenie cel i racje istnienia. Pytania o pochodzenie i cel istnienia są pytaniami egzystancjalnymi należącymi do najtrudniejszych, których człowiek może unikać lub o nich zapominać. Unikanie tych kwestii może być źródłem niepowodzeń, frustracji, porażek czy braku sensu życia.
W coachingu filozoficznym chodzi o zmianę sposobu myślenia. Metanoia – termin określający przemianę umysłu, czyli duchową lub intelektualną przemianę.
Coach filozoficzny ma za zadanie zmienić sposób myślenia lub pokazać inny sposób myślenia i postrzegania rzeczy. Jeśli w myśleniu przykładaliśmy do czegoś wagę coach pokazuje inne podejście do danych kwestii, na które sami może nigdy byśmy nie wpadli.
Coach filozoficzny może również uświadomić nam, że przy rozwiązaniu danego problemu nie należy koncetrować się na jednym sposobie rozwiązania, ale szukać maksymalnnie wiele możliwych rozwiązań.
Filozofia i coaching filozoficzny mają pokazać inne wymiary życia i szukać tego, co jest najważniejsze, próbować wznieść się ponad codzienność, by wrócić do niej z bagażem wiedzy pomocnej w codziennych zmaganiach.
Coaching filozoficzny jako dyscyplina naukowa
Coaching filozoficzny od niedawana stał się w Polsce dyscypliną uniwersytecką. Jako pierwszy, kierunek studiów o nazwie “doradztwo filozoficzne i coaching” otworzył Uniwersytet Śląski w Katowicach w 2012 roku, kolejnym był Uniwersytet Zielonogórski, a za nim podążają następne.
O tym co mogą nam dać studia na kierunku “coaching filozoficzny” możemy przeczytać na stronie uniwersytetu Opolskiego, który w 2016 roku na wydziale filozofii otworzył kierunek o nazwie “coaching filozoficzny”. Na stronie uniwersytetu czytamy, że kierunek ma “na celu wykształcenie osób posiadających odpowiednią wiedzę filozoficzną i psychologiczną oraz umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie komunikacji interpersonalnej, racjonalnego podejmowania decyzji, wieloaspektowego podejścia do problemów, harmonizowania życia zawodowego i osobistego, wspierania rozwoju potencjału twórczego. Służy krzewieniu kultury filozoficznej jako podstawy do pogłębienia samowiedzy, krytycznego i twórczego myślenia, postrzegania człowieka w kontekście najgłębszych egzystencjalnych, społecznych i kulturowych podstaw jego jestestwa”.